ฮ่องกงผ่านเลนส์ศิลปะ
เมืองที่ทุกมุมถนนอาจซ่อนแรงบันดาลใจและทุกจังหวะชีวิตเป็นผลงานชิ้นเอกได้เสมอ
ฮ่องกง มหานครที่เต็มไปด้วยพลังแห่งนี้ มีอะไรมากกว่าวิวตระการตาและรสชาติที่เย้ายวนใจ ในการเดินทางครั้งนี้ เราตั้งใจออกสำรวจอีกด้านของเมืองที่เต็มไปด้วยพลังสร้างสรรค์ วัฒนธรรม และศิลปะ
ฮ่องกงต้อนรับเราด้วยสายฝนหน้าร้อน ถึงกระนั้น เครื่องบินก็ผ่านม่านเมฆพายุไต้ฝุ่นมาได้อย่างนุ่มนวล พอได้วางกระเป๋าเรียบร้อย ก็ต้องตรงไปทำกิจกรรมสุดคลาสสิกอย่างการจิบน้ำชายามบ่ายที่โรงแรม The Peninsula Hong Kong ช่วงเวลาที่ได้ดื่มด่ำกับบรรยากาศหรูในล็อบบี้ระดับตำนาน เสียงบรรเลงจากวงเครื่องสายสด พร้อมๆ ไปกับการละเลียดสโคนหอมกรุ่นและกาแฟซิกเนเจอร์บนถาดเงินให้เราได้ซึมซับศิลปะแห่งการใช้ชีวิตอย่างละเมียดละไม
จากนั้นก็ข้ามถนน Salisbury ไปยังพิพิธภัณฑ์ศิลปะฮ่องกง ระหว่างทางเดินผ่านสวน Salisbury ที่ซึ่งประติมากรรมบรอนซ์ของ Cheung Yee ตั้งตระหง่านสงบนิ่งตัดกับพลังชีวิตอันคึกคักของเมือง ใกล้หอนาฬิกา เราสะดุดตากับป้อมยามที่เปลี่ยนโฉมโดยศิลปินท้องถิ่น Hiko Keung สะท้อนว่าพื้นที่ธรรมดาในฮ่องกงก็กลายเป็นผืนผ้าใบแห่งจินตนาการได้อย่างน่าแปลกใจ
หนึ่งในสิ่งที่น่าสนใจคือที่จอดรถของโรงแรมแห่งหนึ่งในย่านจอร์แดน ซึ่งกลายเป็นป๊อปอัพแกลเลอรีภาพถ่ายชื่อ Soft Crash พื้นที่คอนกรีตที่ไม่มีใครใส่ใจ กลับกลายเป็นเวทีแสดงความคิดสร้างสรรค์ไม่มีกรอบกั้น กำแพง ถนน สวน หรือแม้แต่ที่จอดรถกลายเป็นส่วนหนึ่งของพลังศิลปะในแบบฉบับของฮ่องกง
Tai Kwun: จุดบรรจบของอดีตและปัจจุบัน
Tai Kwun ตั้งอยู่ในพื้นที่ของสถานีตำรวจกลางเก่า ซึ่งได้รับการบูรณะจนกลายเป็นแลนด์มาร์กระดับรางวัล โปรเจกต์อนุรักษ์สุดสร้างสรรค์นี้ได้คืนชีวิตให้กับกลุ่มอาคารยุคโคโลเนียลและลานกลางแจ้ง อีกทั้งยังเปลี่ยนสถานที่ราชการ ไม่ว่าจะเป็นกองบัญชาการตำรวจ ค่ายทหาร และคุกอันเคร่งขรึมให้กลายเป็นศูนย์กลางศิลปะ วัฒนธรรม และชุมชนที่มีชีวิตชีวา หนึ่งในสัญลักษณ์ที่เด่นชัดที่สุดคือ JC Contemporary กล่องทรงเหลี่ยมที่สร้างจากระจกและเหล็กกล้าซึ่งเป็นพื้นที่จัดแสดงนิทรรศการหมุนเวียนของศิลปินร่วมสมัยจากทั่วโลก
สีสันตามท้องถนน
การเดินเที่ยวย่านโซโหเสมือนกับเรากำลังเดินอยู่ในผืนผ้าใบที่มีลมหายใจ จะเห็นได้จากสีสันและอารมณ์ความรู้สึกที่ถ่ายทอดออกมาบนกำแพงอาคาร บันได และทางเดินแคบๆ ระหว่างที่เดินลัดเลาะผ่านตรอกซอกซอยบนนถนน Graham ถนน Peel และถนน Elgin ที่อยู่ใกล้กัน ภาพเหมือนขนาดใหญ่ การ์ตูนขี้เล่น และลวดลายแอบสแตรกต์ที่สดใส ล้วนสะท้อนจังหวะหัวใจที่เต็มไปด้วยศิลปะของชุมชนนี้
บางภาพกลายเป็นสัญลักษณ์ที่ดึงดูดช่างภาพและอินฟลูเอนเซอร์ที่มาตามหามุมถ่ายรูปสุดปัง ขณะที่บางชิ้นซ่อนตัวเงียบๆ เพื่อบอกเล่าเรื่องราวของวัฒนธรรมฮ่องกง มุมมองทางสังคม หรือจิตวิญญาณของคนในพื้นที่ ผลงานหลายชิ้นเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา ทำให้แกลเลอรีกลางแจ้งแห่งนี้สดใหม่และคาดเดาไม่ได้
โปสการ์ดจากธรรมชาติ
ณ ริมฝั่งตะวันตกของเกาะฮ่องกง Sai Wan Swimming Shed เป็นมากกว่าความทรงจำของวิถีชีวิตริมทะเลในอดีตของเมือง ที่นี่คือภาพความงามราวกับหลุดออกมาจากภาพยนตร์ ศาลาและสะพานไม้แคบๆ ที่สร้างขึ้นตั้งแต่ยุคอาณานิคม เคยเป็นที่ๆ ชาวบ้านมาว่ายน้ำ แต่ปัจจุบันกลับกลายเป็นจุดหมายในฝันของช่างภาพ คู่รัก และนักล่าพระอาทิตย์ลับฟ้า
Sai Wan Swimming Shed ให้ความรู้สึกเหมือนแกลเลอรีกลางแจ้งที่เงียบสงบ เป็นสถานที่สำหรับชื่นชมความงามอันเรียบง่าย รื่นรมย์ไปกับความไม่จีรัง และดื่มด่ำความกลมกลืนระหว่างเมืองกับขอบฟ้าอันไร้ขอบเขตของท้องทะเล
เสียงสะท้อนแห่งอดีต
เพื่อดื่มด่ำไปกับรากเหง้าของเมืองให้มากยิ่งขึ้น เราจึงเดินทางไปยัง Sam Tung Uk Museum ในย่าน Tsuen Wan ซึ่งเป็นหมู่บ้านจีนฮากกาที่อนุรักษ์ไว้อย่างงดงามแถมยังถ่ายทอดชีวิตชนบทในฮ่องกงช่วงศตวรรษที่ 19 ได้อย่างชัดเจน หมู่บ้านแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1786 โดยตระกูล Chan และเคยเป็นชุมชนเกษตรกรรมเต็มรูปแบบ ปัจจุบันปรับเปลี่ยนให้เป็นพิพิธภัณฑ์วัฒนธรรม โดยยังคงรักษากลิ่นอายและมรดกดั้งเดิมไว้ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของเมือง เพียงไม่กี่ก้าวจากทิวแถวตึกระฟ้าสมัยใหม่ เราก็ได้ไปเดินใต้หลังคากระเบื้องดินเผา ผ่านกำแพงอิฐสีเทาหนาๆ ก่อนจะเดินเข้าสู่ห้องโถงบรรพบุรุษและที่พักอาศัยอันเงียบสงบที่เคยเป็นบ้านของครอบครัวจากรุ่นสู่รุ่น
M+: เวทีระดับโลกของวัฒนธรรมร่วมสมัย
การมาเยือนฮ่องกงคงไม่สมบูรณ์แบบหากไม่แวะที่ M+ พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยระดับโลกแห่งแรกของเอเชียที่ตั้งอยู่ในย่านวัฒนธรรม West Kowloon สถาปัตยกรรมอันโดดเด่นของที่นี่ผสานการออกแบบอันทันสมัยเข้ากับแกลเลอรีกว้างขวางและวิวของอ่าววิกตอเรีย
หนึ่งในไฮไลต์ที่ต้องมาชมให้ได้คือ Picasso for Asia – A Conversation นิทรรศการพิเศษที่บอกเล่าอิทธิพลของศิลปินระดับตำนานที่มีต่อศิลปะทั่วภูมิภาคเอเชีย ผลงานที่ตราตรึงใจที่สุดคืองานของ Lee Mingwei ซึ่งจำลองภาพ Guernica ด้วยทราย เป็นการตีความที่ทรงพลังเกี่ยวกับความไม่จีรังและความทรงจำ
ส่วนนิทรรศการ Shanshui: Echoes and Signals ก็น่าสนใจไม่แพ้กัน โดยหยิบแลนด์สเคปจีนดั้งเดิมมานำเสนอใหม่ผ่านมุมมองร่วมสมัย ขณะที่ Akari โดย Isamu Noguchi จุดประกายห้องจัดแสดงด้วยโคมไฟส่องสว่างที่งดงาม ส่วนอีกมุมหนึ่ง Courtyard of Detachments โดย Trevor Yeung เปิดพื้นที่ให้เราได้สำรวจขอบเขตทางอารมณ์อย่างเงียบสงบ
Blue House: ประวัติศาสตร์มีชีวิตใน Wan Chai
หนึ่งในประสบการณ์ที่น่าประทับใจที่สุดของทริปนี้เกิดขึ้นในมุมสงบของย่าน Wan Chai ที่ Blue House หรือชื่ออย่างเป็นทางการว่า Viva Blue House อาคารสีฟ้าโดดเด่นแห่งนี้ตั้งอยู่บนถนน Stone Nullah และยืนหยัดอยู่มานานกว่าร้อยปีชื่อถนน Nullah นั้นมาจากคลองที่เคยไหลผ่านบริเวณนี้ในอดีต ซึ่งสะท้อนถึงภูมิทัศน์ดั้งเดิมของพื้นที่ อาคารแห่งนี้เคยทำหน้าที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นคลินิก โรงเรียน วัด และที่พักอาศัย
จุดเด่นของ Blue House คือแนวทางการอนุรักษ์ที่นำโยคนในชุมชน องค์ประกอบเล็กๆ อย่างตู้จดหมายหรือป้ายต่างๆ ก็ออกแบบร่วมกับคนในชุมชน ทำให้อาคารยังคงรักษาจิตวิญญาณดั้งเดิมไว้ได้ ทั้งยังเป็นที่ตั้งของ Hong Kong House of Stories พิพิธภัณฑ์และศูนย์วัฒนธรรมที่ขับเคลื่อนโดยกลุ่มอาสาสมัคร
วัฒนธรรมที่ยังมีชีวิต – ไม่มีบท ไม่มีฉาก
ระหว่างที่เราเดินไปตาม Causeway Bay ก็ได้พบกับภาพสะดุดตาใต้เงาของสะพานลอย Canal Road Flyover คือภาพของแถวเก้าอี้ตัวเล็กๆ และแท่นบูชาที่เรียงรายอยู่ริมทาง ที่นี่คือสถานที่สำหรับพิธีกรรมโบราณ โดยกลุ่มหญิงสูงวัยที่รู้จักกันในชื่อว่า “หมอผีตบคนพาล”หรือ “Villain Hitters” พิธีสาปแช่ง (Da Siu Yan) ซึ่งเป็นความเชื่อดั้งเดิมที่มีเป้าหมายเพื่อขจัดโชคร้าย ความอิจฉา หรือพลังงานด้านลบ โดยผู้ประกอบพิธีจะเขียนชื่อหรือวาดตัวแทนศัตรูลงบนกระดาษ แล้วใช้รองเท้าฟาดอย่างแรง บางครั้งมีการสวดมนต์หรือบริกรรมคาถาประกอบ
พิธีกรรมนี้มีที่มาจากความเชื่อของชาวจีนกวางตุ้งซึ่งแสดงให้เห็นถึงอีกมิติของฮ่องกงที่ยังมีจิตวิญญาณและความเชื่อแบบดั้งเดิมที่ดำรงชีวิตอยู่ในทุกย่างก้าวของเมือง
The Mills: โรงงานแห่งนวัตกรรม
จุดหมายปลายทางสุดท้ายของเราคือ The Mills ในย่าน Tsuen Wan ซึ่งในอดีตเคยเป็นย่านโรงงานสิ่งทอขนาดใหญ่ของฮ่องกง สัญลักษณ์ของยุคอุตสาหกรรมแหงนี้ได้ถูกแปลงโฉมให้เป็นศูนย์กลางแห่งความคิดสร้างสรรค์และการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม
ปัจจุบัน The Mills เป็นที่ตั้งของร้านค้าแนวดีไซน์ ศูนย์บ่มเพาะสตาร์ทอัพ (Fabrica) ที่สนับสนุนเทคโนโลยีและแฟชั่นแบบผสมผสาน และ CHAT หรือศูนย์วัฒนธรรม ศิลปะ และสิ่งทอ ที่ชวนสำรวจเส้นใยผ่านประวัติศาสตร์ ศิลปะร่วมสมัย และบทบาทของชุมชน
ในช่วงที่เราไปเยือนยังมีนิทรรศการ “Field of Flowers” ของ Marimekko ที่เปิดโอกาสให้นักออกแบบหน้าใหม่จากเอเชียห้าคนตีความลวดลายดอกไม้สุดคลาสสิกจากแบรนด์ดังของฟินแลนด์
เมืองแห่งความคิดสร้างสรรค์
ฮ่องกงไมได้มีแค่ภาพโปสการ์ดสวยๆ ที่ใครหลายคนคุ้นเคย ทุกมุมของเมืองนี้เต็มไปด้วยเสน่ห์ที่ชวนให้มองลึกลงไปมากกว่าภายนอก ตั้งแต่หัวมุมถนนที่คึกคักไปจนถึงพื้นที่ชุมชนเล็กๆ รวมถึงพิพิธภัณฑ์ระดับโลกและแหล่งมรดกที่ได้รับการฟื้นฟู
ครั้งหน้าที่คุณมีโอกาสมาเยือนฮ่องกง ลองเปลี่ยนใจจากเส้นทางเดิมๆ ปล่อยให้ความอยากรู้อยากเห็นเป็นไกด์นำทาง แล้วคุณจะค้นพบว่าในฮ่องกงความคิดสร้างสรรค์ไม่ได้เป็นสิ่งที่ต้องตามหา แต่อยู่รอบตัว เพียงแค่รอให้คุณค้นพบ